Opieka nad bliską osobą starszą lub niepełnosprawną wymaga od bliskich przeorganizowania całego życia. Zmiana planów życiowych, brak czasu dla siebie, ciągłe czuwanie nad krewnym jest pracą 24 h na dobę, obciążającą psychicznie i fizycznie. Jak pomóc osobie, która po długim okresie opiekowania się innymi sama potrzebuje wsparcia?

Z czym mierzą się opiekunowie osób z niepełnosprawnością?

Nawet przy dobrej sytuacji mieszkaniowej i finansowej, opiekunowie doświadczają wielu, często negatywnych emocji. Opieka jest absorbująca, czasochłonna, wymusza rezygnację z własnych planów, nic więc dziwnego, że opiekunowie są zmęczeni. Może pojawić się u nich bezsilność, lęk, rozdrażnienie, apatia, niechęć do niesienia pomocy, a także poczucie winy. Jeśli negatywne stany emocjonalne trwają krótko, zwykle nie ma się czym martwić. Jeśli jednak zamieniają się w stan permanentny, mogą świadczyć np. o depresji lub wypaleniu. To kryzysy długotrwałe, które wymagają diagnozy i wsparcia. 

Wypalenie opiekuna — jak pomóc?

Kiedy opiekun osoby z niepełnosprawnością lub seniora czuje się zmęczony, nie wyraża chęci do troszczenia się, mówi wprost o swojej złości i zniechęceniu, zwykle nie wymaga leczenia medycznego, ale wsparcia bliskich oraz psychologa. Indywidualna terapia, grupa wsparcia, ale także odciążenie go w obowiązkach i zwolnienie z nich na jakiś czas (urlop) może przynieść korzystne rezultaty. 

Depresja opiekuna — objaw wymagający leczenia

Depresja rzutuje na całe życie opiekuna, nie tylko na jego stosunek do sprawowania opieki. Wpływa na życie rodzinne i zawodowe, na postrzeganie samego siebie, świata i przyszłości. Objawy depresji są różne:

  • Smutek, przygnębienie, poczucie bezradności. 
  • Osoba z depresją ma poczucie pustki, beznadziejności, jest drażliwa, nie ma zainteresowań, jest zniechęcona do wszelkiej aktywności, nie odczuwa satysfakcji z życia.
  • Źle ocenia siebie, świat i przyszłość.
  • Ma problemy z koncentracją uwagi i podejmowaniem decyzji.
  • Czuje ciągłe osłabienie, zmęczenie, bóle głowy, kołatanie serca.
  • Ma przyspieszony oddech, duszności, odczuwa suchość w jamie ustnej. 
  • Może dużo spać albo cierpieć na bezsenność. 
  • Nie utrzymuje kontaktów z innymi ludźmi, unika kontaktu wzrokowego.
  • Nie szuka pomocy. 

Stan ten wymaga pomocy ze strony specjalisty: psychiatry, psychologa, terapeuty. Depresja jest chorobą, ale jest uleczalna! Najczęściej skutkuje leczenie łączące farmakoterapię z psychoterapią. 

Jak pomóc opiekunowi?

Wielu opiekunów wstydzi się przyznać, że nie radzi sobie z obowiązkami. Jeśli więc problemy są zauważalne dla otoczenia, trzeba pomóc. Gdzie skierować opiekuna osoby niepełnosprawnej czy seniora?

Psycholog – terapia psychologiczna, konsultacje. 

Psychiatra – może zalecić przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych.

Grupy wsparcia – można spotkać inne osoby sprawujące opiekę i podzielić się z nimi swoimi problemami, ale także poznać wartościowych ludzi. 

Rady dla opiekuna

Nie wstydź się emocji i tego, że sobie z czymś nie radzisz. Zawsze należy poprosić bliskich o pomoc w zakupach, sprzątaniu, w myciu podopiecznego a w tym czasie pójść na spacer, wyjść do lekarza, uciąć sobie drzemkę. Warto zadbać także o sen i dietę. Lepsze zdrowie i samopoczucie psychiczne pozwala na sprawniejsze radzenie sobie z opieką nad osobą, która jej wymaga.