Porażenie nerwu pośrodkowego to schorzenie, które może znacząco wpłynąć na funkcjonowanie ręki i przedramienia. Dotyczy ono jednego z głównych nerwów w obrębie kończyny górnej, odpowiedzialnego za ruch i czucie w niektórych częściach ręki i palców. Sprawdź, czym jest porażenie nerwu pośrodkowego, jakie są jego przyczyny, objawy oraz metody leczenia, które pomagają w poprawie komfortu życia pacjenta.

Czym jest porażenie nerwu pośrodkowego?
Nerw pośrodkowy, znany także jako nerw medianowy biegnie wzdłuż ramienia, przechodzi przez przedramię i rękę, kończąc się w palcach. Odpowiada za ruchy ręki, głównie zginanie palców i kciuka oraz umożliwia odczuwanie bodźców w obrębie wewnętrznej części dłoni i częściowo na palcach. Biorąc pod uwagę te istotne funkcje, warto wiedzieć także, co to jest porażenie nerwu pośrodkowego. Jest to stan, w którym dochodzi do upośledzenia funkcji tego nerwu – pacjent może doświadczać trudności w poruszaniu palcami, osłabienia mięśni dłoni, a nawet utraty czucia w niektórych jej częściach.
Porażenie może wystąpić w wyniku ucisku, uszkodzenia mechanicznego lub innych czynników, które zakłócają funkcję nerwu. Objawy i stopień upośledzenia funkcji ręki mogą się różnić w zależności od miejsca i przyczyny uszkodzenia.
Jakie są przyczyny porażenia nerwu pośrodkowego?
Porażenie nerwu pośrodkowego może wynikać z różnych czynników. Warto zatem poznać najczęstsze przyczyny tego schorzenia.
- Urazy mechaniczne – złamania kości, zwichnięcia lub inne urazy mogą prowadzić do uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Najczęściej porażenie występuje w wyniku złamania kości ramiennej lub przedramienia.
- Zespół cieśni nadgarstka – to stan, w którym dochodzi do ucisku nerwu pośrodkowego w okolicy nadgarstka, powodując objawy takie jak drętwienie, mrowienie i ból ręki. Długotrwały ucisk może prowadzić do poważniejszych uszkodzeń – w efekcie do porażenia nerwu.
- Guzy lub zmiany nowotworowe – niektóre nowotwory lub guzy mogą uciskać nerw pośrodkowy, prowadząc do jego uszkodzenia.
- Cukrzyca – osoby cierpiące na cukrzycę są bardziej narażone na neuropatie, w tym także uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Zmiany w naczyniach krwionośnych i nerwach związane z cukrzycą mogą prowadzić do porażenia nerwu.
- Zakażenia – infekcje bakteryjne lub wirusowe mogą powodować stan zapalny w obrębie nerwu, co może skutkować jego uszkodzeniem.
- Choroby autoimmunologiczne – schorzenie takie jak reumatoidalne zapalenie stawów może prowadzić do zmian w strukturach otaczających nerw, co może wywołać jego ucisk i w efekcie porażenie.

Porażenie nerwu pośrodkowego – objawy i pierwsze symptomy
Symptomy porażenia nerwu pośrodkowego mogą różnić się w zależności od stopnia i miejsca uszkodzenia.
Należy poznać także najczęściej występujące objawy porażenie nerwu pośrodkowego.
- Osłabienie siły mięśniowej – pacjent może zauważyć trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak chwytanie przedmiotów czy pisanie. Osłabienie najczęściej dotyczy zginaczy palców oraz kciuka.
- Drętwienie i mrowienie – uczucie drętwienia i mrowienia może pojawić się w obszarze dłoni, szczególnie w kciuku, palcu wskazującym, środkowym i częściowo serdecznym.
- Ból – pacjenci często zgłaszają ból, który może nasilać się podczas ruchu dłoni lub nadgarstka. Ból może być szczególnie uciążliwy w nocy.
- Zaburzenia czucia – osłabienie lub brak czucia w niektórych częściach dłoni jest charakterystycznym objawem porażenia nerwu pośrodkowego. Pacjenci mogą mieć trudności z rozpoznawaniem dotykanych przedmiotów.
- Deformacje dłoni – w zaawansowanych przypadkach porażenia, dłoń może przybrać charakterystyczną pozycję tzw. „ręki małpiej” (ang. ape hand), która charakteryzuje się trudnościami w ruchu kciuka w stronę pozostałych palców.
Warto zauważyć, że objawy mogą rozwijać się stopniowo, zwłaszcza w przypadku przewlekłego ucisku np. w zespole cieśni nadgarstka. Dlatego tak istotne jest zwrócenie uwagi na pierwsze symptomy i przyczyny bólu nadgarstka.
Jak wygląda leczenie porażenia nerwu pośrodkowego?
Leczenie porażenia nerwu pośrodkowego zależy od przyczyny oraz stopnia uszkodzenia nerwu i obejmuje różne metody terapeutyczne. W przypadku łagodnych uszkodzeń, na przykład przy zespole cieśni nadgarstka, stosuje się leczenie zachowawcze, które wykorzystuje metody niefarmakologiczne, takie jak unieruchomienie nadgarstka poprzez ortezy na nadgarstek czy ćwiczenia rehabilitacyjne zmniejszające ucisk na nerw. Pacjenci mogą korzystać też terapii manualnej, co wspomaga mobilizację struktur otaczających nerw.
W celu złagodzenia objawów stosuje się farmakoterapię, która obejmuje leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozluźniające mięśnie. W niektórych przypadkach podawane są zastrzyki kortykosteroidowe, aby zredukować stan zapalny i zmniejszyć ból.
Rehabilitacja, odpowiednio dobrana przez fizjoterapeutów, stanowi kluczowy element leczenia. Obejmuje ona ćwiczenia wzmacniające, rozciągające oraz masaże mięśni i ścięgien, aby poprawić funkcję ręki i zredukować objawy. W fizjoterapii ręki wykorzystuje się też piłeczki do ćwiczeń.
W przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów lub gdy uszkodzenie nerwu jest znaczne, konieczne może być leczenie operacyjne. Zabieg chirurgiczny ma na celu uwolnienie nerwu pośrodkowego od ucisku lub naprawę jego struktury w przypadku mechanicznego uszkodzenia. Często stosowaną metodą jest dekompresja nerwu, szczególnie przy zespole cieśni nadgarstka. Niektóre osoby decydują się na terapie alternatywne, takie jak akupunktura lub terapia laserowa, które mogą pomóc w zmniejszeniu bólu i przyspieszeniu regeneracji nerwu. Warto jednak skonsultować się z lekarzem przed ich zastosowaniem.
Po zakończeniu leczenia kluczowa jest profilaktyka, która obejmuje kontynuowanie ćwiczeń wzmacniających i unikanie czynników mogących ponownie wywołać ucisk lub uszkodzenie nerwu. W przypadku zespołu cieśni nadgarstka pomocne są regularne ćwiczenia rozciągające oraz przerwy w pracy, które pomagają zredukować napięcie w nadgarstku.