Nadgarstek pełni kluczową funkcję w zapewnieniu szerokiego zakresu ruchów dłoni. Jego struktura składa się z wielu elementów, co sprawia, że jest on narażony na liczne urazy oraz rozwój bolesnych i uprzykrzających życie patologii. Jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń jest zespół cieśni nadgarstka. Sprawdź, jak go rozpoznać i jakie mogą być konsekwencje wynikające z jego zbagatelizowania!
Co to jest zespół cieśni nadgarstka?
Zespół cieśni nadgarstka (neuropatia uciskowa) wynika z chronicznego ucisku na nerw pośrodkowy, znajdujący się w kanale nadgarstkowym. Kanał ten, będący przejściem od przedramienia do dłoni, jest ograniczony przez kości oraz tkankę łączną. Struktura ta sprzyja uciskowi na nerwy, naczynia i ścięgna, które przez niego przechodzą, co może objawiać się silnym bólem oraz zaburzeniami czucia.
Szacuje się, że zespół cieśni nadgarstka dotyka około 15% populacji, przy czym zdecydowanie częściej diagnozowany jest u kobiet powyżej 55. roku życia. Do grupy zwiększonego ryzyka należą osoby wykonujące powtarzalne prace fizyczne, osoby pracujące przy komputerze, jak również te, które doznały w przeszłości urazów ręki.
Neuropatia uciskowa jest też często związana z innymi schorzeniami, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, niewydolność nerek, a także z nadwagą czy alkoholizmem. Niezastąpione w profilaktyce, jak i leczeniu są odpowiednie ćwiczenia oraz dbanie o to, aby ograniczyć w ciągu dnia nadwyrężenie nadgarstka, skutkujące dyskomfortem, a nawet bólem.
Jak rozpoznać zespół cieśni nadgarstka?
Pierwszym alarmującym objawem zespołu cieśni nadgarstka, jaki możemy u siebie zaobserwować, są parestezje charakteryzujące się mrowieniem oraz drętwieniem. Początkowe objawy takie jak np. ból nadgarstka i sztywność palców są szczególnie uciążliwe w nocy, prowadząc do pogorszenia jakości snu u pacjentów z powodu nasilającego się dyskomfortu. W takich sytuacjach pomaga profesjonalny sprzęt jak np. ortezy i stabilizatory na nadgarstek, dostępne w każdym sklepie medycznym.
W bardziej zaawansowanych etapach choroby ból zaczyna się nasilać i występuje zarówno podczas ruchu, jak i w spoczynku. Dochodzi także do zaburzeń czucia powierzchownego w opuszkach palców wskazującego i środkowego. W miarę postępu choroby zaobserwować można zanik mięśni kłębu kciuka, co znacząco ogranicza wykonywanie podstawowych czynności, jak trzymanie kubka z napojem. Chwyt jest znacznie osłabiony, a pacjenci mogą mieć trudności z zaciśnięciem dłoni w pięść. W innych przypadkach pojawiają się nawet trudności w odróżnianiu temperatury przedmiotów.
Jakie są przyczyny zespołu cieśni nadgarstka?
Zespół cieśni nadgarstka może występować w dwóch formach — przewlekłej i ostrej. Przewlekła często jest rezultatem stanów zapalnych ścięgien, nieleczonych złamań lub zwichnięć kości łódkowatej, hemofilii, tłuszczaków, zaburzeń naczyniowych, czy blizn po urazach. Natomiast forma ostra może wynikać ze zwichnięć, ropnych infekcji, stłuczeń, krwotoków, zakrzepów lub obrzęków nadgarstka.
Powszechnym czynnikiem ryzyka jest nadmierne, długotrwałe i jednostronne obciążenie małych mięśni dłoni i przedramienia, wynikające z długotrwałego korzystania z klawiatury, myszy komputerowej, narzędzi czy gry na instrumentach. W profilaktyce niezastąpione będą niewielkie akcesoria jak np. piłeczki do ćwiczeń, ułatwiające rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni.
Zespół cieśni nadgarstka może też towarzyszyć innym chorobom.
- Choroby zawodowe — dotyczy osób wykonujących prace nadmiernie angażujące kończyny górne jak m.in. rzeźnicy, fryzjerzy, pisarze, copywriterzy, programiści, czy muzycy.
- Choroby reumatyczne — takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa, dna moczanowa, czy zwyrodnieniowe choroby stawów.
- Choroby endokrynologiczne i metaboliczne — szczególnie u pacjentów z cukrzycą, niedoczynnością tarczycy, czy akromegalią.
- Choroby zakaźne — na przykład gruźlica.
- Inne stany chorobowe — mogą obejmować krwiaki, kostniaki, tłuszczaki, złamania kości, zapalenia kości i szpiku.
Zespół cieśni nadgarstka – neurolog czy ortopeda?
Zauważyłeś u siebie niepokojące sygnały i zastanawiasz się, do jakiego lekarza warto się udać? W przypadku podejrzenia zespołu cieśni nadgarstka, niezbędnych informacji i pomocy może udzielić lekarz ortopeda. Diagnostyka tej choroby opiera się na trzech głównych elementach — badaniu podmiotowym pacjenta, badaniu klinicznym oraz dodatkowych badaniach diagnostycznych. Badanie kliniczne może obejmować ocenę czucia i rozbieżności czucia w palcach, z wykorzystaniem testów takich jak test Phalena czy test Tinela, które pomagają w identyfikacji ucisku nerwu pośrodkowego.
W diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka kluczową rolę odgrywają badania przewodnictwa nerwowego nerwu pośrodkowego, nazywane również badaniem elektromiograficznym (EMG), które umożliwiają ocenę stopnia uszkodzenia nerwu. Na podstawie wyników, zespół cieśni nadgarstka można podzielić na różne stopnie, które odzwierciedlają poziom zaawansowania schorzenia. Na podstawie tych danych, lekarz określi szczegółowo plan leczenia i podpowie, czy warto sięgnąć po takie akcesoria jak ortezy nadgarstka bądź inne stabilizatory, typu ortezy dłoni gwarantujące pełne wsparcie.
W procesie diagnostycznym pomocne mogą okazać się też ultrasonografia (USG) i rentgen. Badanie ultrasonograficzne może ujawnić deformacje nerwu, pogrubienie więzadła poprzecznego nadgarstka oraz zmiany w ścięgnach. Przy dokonywaniu diagnozy ważne jest również uwzględnienie możliwych zmian zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa szyjnego.
Do czego prowadzi nieleczony zespół cieśni nadgarstka?
Odczuwanie dolegliwości związanych z rozwojem patologicznych zmian w okolicy nadgarstka powinno natychmiast skłonić pacjentów do skonsultowania się ze specjalistą. Wczesne rozpoznanie i leczenie zespołu cieśni nadgarstka może przynieść bardzo dobre efekty, umożliwiając całkowite odzyskanie funkcji dłoni i ręki.
Z kolei brak interwencji medycznej może prowadzić do pogorszenia stanu chorobowego, prowadząc do nasilenia objawów, takich jak zanik mięśni kłębu kciuka i poważne uszkodzenia nerwu pośrodkowego. W takich sytuacjach operacja oraz pełne unieruchomienie za pomocą ortezy na rękę mogą stać się koniecznością.
Zespół cieśni nadgarstka jest schorzeniem, które można skutecznie diagnozować i leczyć, zwłaszcza gdy interwencja następuje na wczesnym etapie. Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym oraz szerokiej gamie opcji terapeutycznych pacjenci mogą uniknąć poważnych komplikacji i odzyskać pełną sprawność ręki nawet bez ingerencji chirurgicznej. Warto więc nie ignorować wczesnych objawów i na bieżąco konsultować wszelkie niepokojące sygnały z lekarzem specjalistą, by zapewnić sobie najlepsze możliwe wyniki leczenia.